Fiat Ritmo

Z rozpoczęciem produkcji samochodu Fiat Ritmo koncern Fiat wprowadził równocześnie nowy system oznaczenia pojazdów osobowych. Wprawdzie wcześniej już Fiat 131 otrzymał modelową nazwę - Miriafiori, ale pozostawiono mu również oznaczenia cyfrowe. Fiat Ritmo, który po raz pierwszy pokazany został w turyńskim salonie samochodowym w 1978 r. nosił jasne dla wszystkich oznaczenie. Nazwa Ritmo ma symbolizować dynamikę współczesnej epoki i została wybrana spośród 400 różnych propozycji, a oznaczenie cyfrowe samochodu Fiat Ritmo wiąże się z mocą zastosowanego silnika.
Dla uzupełnienia należy jeszcze wyjaśnić, że stosowane są także oznaczenia literowe: L i CL, które dotyczą wyposażenia, głównie nadwozia samochodu; L=Lusso, a CL=Comfort Lusso. Nowości dotyczą przede wszystkim budowy nadwozia. Ritmo jest pierwszym fiatowskim samochodem dla szerokich kręgów odbiorców o tak oryginalnym wyglądzie nadwozia. Patrząc na ten samochód możemy raczej "posądzić" francuskie, a nie włoskie, jego pochodzenie. Dotychczas bowiem konstruktorzy francuscy słynęli ze śmiałych, nawet kontrowersyjnych rozwiązań nadwozi samochodów. Ritmo przypomina nieco nadwozie samochodu Renault 14; każdy przyzna, że jest ono oryginalnie opracowane, inaczej niż nadwozia dotychczas wytwarzanych Fiatów.

Przekrój przez samochód Fiat Ritmo (powiększenie)

Charakterystycznymi cechami nadwozia Ritmo są: stromo, klinowo opadający przód oraz wykonane z tworzywa sztucznego zderzaki przedni i tylny. Trudno mówić, że są to tylko zderzaki, gdyż jednolity element przedni tworzy jednocześnie zderzak, spoiler pod zderzakiem, wlot powietrza do chłodnicy, obudowę reflektorów, gniazda kierunkowskazów oraz osłonę naroży błotników. Podobną rolę spełnia tylny element plastikowy, obejmujący w jedna całość ze zderzakiem także zespolone lampy tylne, tablice rejestracyjną i naroża aż do wnęk kół jezdnych. Oryginalny kształt mają okrągłe klamki drzwi, a także tarcze kół jezdnych. Zupełnie zrezygnowano z ozdób chromowanych, które zastąpiono matową czernią: czarne są klamki drzwi, obrys szyb, boczne słupki międzyokienne, ramiona wycieraczek szyb i korek wlewu paliwa. Nadwozie zostało przebadane w tunelu aerodynamicznym, dlatego właśnie nisko opada maska silnika, a linia dachu wznosi się w tylnej części nadwozia. Uzyskany współczynnik oporu powietrza Cx=0,38 można było uznać, jak na konstrukcje Fiat-a, jako bardzo niski, dobry, jeśli porównać go z wynikiem innych modeli tej firmy. Okazało się, że wynik jest błędny. Tunel do badań aerodynamicznych firmy Pininfarina, w którym sprawdzany był także Fiat Ritmo miał odcinek pomiarowy za mały. Sprawdzono wyniki pomiarów w innych tunelach. Prawdziwy współczynnik Ritmo wynosi Cx=0,44. Wnętrze samochodu opracowano uwzględniając wygodę jadących. Podobnie jak na zewnątrz, we wnętrzu nadwozia dużo jest elementów z tworzywa sztucznego: cała deska rozdzielcza, okleina koła kierownicy, poszycie wewnętrzne drzwi. Tworzywa sztuczne jako materiał używany w budowie samochodów odgrywają dwie ważne role. Przy ich użyciu uzyskuje się zmniejszenie masy własnej samochodu oraz tłumienie hałasów. Tak np. Dach Fiata Ritmo wyłożony jest grubą (20 mm) warstwą masy, która tłumi hałas. Samochód Ritmo budowany jest w wersji 3- i 5-drzwiowej. Tylne drzwi otwierane są do góry i podtrzymywane w tej pozycji podporą teleskopową, a siedzenie tylne przystosowane jest do składania, w celu uzyskania dużej przestrzeni bagażowej. W odmianie CL za dopłatą można otrzymać dwuczęściowe tylne siedzenie. Zależnie od potrzeby można składać lewą lub prawą część siedzenia, pozostawiając z tyłu jedno miejsce siedzące. Komfortowa odmiana CL ma m.in. wyposażenie seryjne w postaci regulacji kąta pochylenia oparcia foteli przednich, w nadwoziu 3-drzwiowym tylne boczne okna są uchylane, jest dzienny licznik kilometrów, wskaźnik temperatury cieczy chłodzącej, zapalniczka, a wentylator chłodnicy ma dwie prędkości pracy. Wytwórnia Fiat podkreśla że samochód zbudowany jest z uwzględnieniem bezpieczeństwa jadących. Rozwiązania zaliczane do grupy bezpieczeństwa biernego, a więc takiego które zmniejsza skutki powstałego wypadku, to stopniowa sztywność nadwozia, ze wzmocnioną częścią pasażerską, usztywnioną belkami środkowymi, umieszczonymi pomiędzy drzwiami bocznymi oraz belkami dachowymi, miękkie wykładziny wnętrza nadwozia, a także zderzaki, które pochłaniają energię uderzenia do prędkości 6 km./h. Trudno natomiast zaliczyć w samochodzie Ritmo do bezpiecznych rozwiązań umieszczenie zbiornika paliwa za tylną osią z lewej strony pojazdu, gdzie zbiornik jest narażony na uszkodzenie w razie silnego uderzenia od tyłu. Jeśli mowa o zbiorniku trzeba podkreślić jego dużą pojemność, aż 51 l., co wystarcza na przejechanie około 600 km. W umieszeniu zbiornika paliwa przed lub nad osią tylną przeszkadzało zawieszenie kół, które przejęte zostało z samochodu Fiat 128. W skład zespołu zawieszenia wchodzi bowiem poprzeczny, dwupiórowy resor. Podobnie jak zawieszenie tylne, tak i całe podwozie Fiata Ritmo adaptowane jest z wcześniej produkowanego modelu Fiata 128. Również wersja silnika o pojemności 1116 cm3 pochodzi z Fiata 128.

Zawieszenie przednie, tylne, jak i całe podwozie Fiata Ritmo adaptowane jest z wcześniej produkowanego modelu Fiata 128.

Fiat Ritmo budowany był aż w 7 wersjach silnikowych, w tym dwie wersje to dzieło konstrukcyjne współpracującej z Fiat-em włoskiej firmy Abarth. Firma ta specjalizuje się w konstrukcjach o charakterze sportowym. Silnik o najmniejszej pojemności skokowej 1049 cm3 zapożyczono z samochodu Fiat 127 - 1050.
Wszystkie wersje silników ustawione są poprzecznie, z prawej strony pojazdu. Sprzęgło skrzynia biegów i przekładnia główna znajdują się po lewej stronie. Konstrukcyjnie rozwiązania silników również są wspólne: żeliwny blok cylindrów, głowica ze stopów lekkich, górny wałek rozrządu, napędzany paskiem zębatym od wału korbowego, osadzonego w pięciu podporach bloku. Jeśli przyjmiemy, że silnik o pojemności skokowej 1116 cm3 jest podstawową jednostka napędową Ritmo, to następna wersja silnikowa 1302 cm3 powstała przez zwiększenie średnicy cylindrów, a następna o pojemności 1498 cm3, wymagała zmiany wału korbowego dla uzyskania większego skoku tłoków.

Silniki Fiata Ritmo 1.1, 1.3 i 1.5 l. pochodzą od Fiata 128 (Powiększenie)

Najnowsza wersja silnikowa, to Diesel. Włosi szczycą się tym silnikiem; jest to rodzinna konstrukcja Fiat-a, opracowana przez doświadczonego konstruktora Aurelio Lamprediego, tego samego inżyniera, który dawniej budował wyczynowe silniki do wozów Ferrari. Jego dziełem jest również benzynowy silnik Fiata 132, który tym razem posłużył jako bazowa konstrukcja do opracowania silnika wysokoprężnego. Skok tłoka silnika wysokoprężnego jak i cały układ korbowy jest taki sam, jak w silniku gaźnikowym Fiata 132 - 1800, zmniejszono tylko średnicę cylindrów. Inna jest głowica, choć także wykona ze stopu aluminiowego. Wykonanie czynności obsługowych, przy poprzecznie ustawionym silniku zblokowanym z innymi elementami przeniesienia napędu, jest zawsze utrudnione ze względu na szczupłość miejsca. Wydaje się jednak, że po przeniesieniu zawiasów maski silnika do tyłu dostęp do silnika jest łatwiejszy niż w Fiacie 128. Trzeba dodać, że pod maską silnika zmieściło się jeszcze koło zapasowe i akumulator. W 1982 r. przeprowadzono modyfikacje odmian samochodów Ritmo. Utrzymano 7 wersji silnikowych samochodu, noszą one oznaczenie: 60-ES-70-Super 70-Super 85-Diesel -TC. Pierwsze dwie wersje mają silniki o pojemności 1116 cm3 i mocy 40,4 KW (55 KM), z tym że silnik w wersji ES (Energy Saving - oszczędny) ma nieco wyższy stopień sprężania, a samochód zużywa mniej paliwa o1 l/100 km przy V=120 km/h. Dwie następne odmiany pojazdu; 70 i Super 70 mają silniki 1,3 l. Pojemności skokowe tej samej mocy 49,8 KW (68 KM). Odmiana oznaczona 70 wytwarzana jest z automatyczną skrzynią biegów, a odmiana Super 70 ma skrzynię mechaniczną, 5-biegową. Silnik odmiany Super-85 ma pojemność 1498 cm3 i moc 60,3 kW (82 KM) *. O wersji samochodu z silnikiem Diesla już była mowa, natomiast ostatnia odmiana pojazdu oznaczona TC wymaga nieco szerszego omówienia. Oznaczenie TC dotyczy odmian wyposażonych w silnik o pojemności 1585 cm3 i mocy 77 kW (105 KM), który zapewnia pojazdowi dużą prędkość maksymalną - 178 km/h i krótki czas rozpędzania do prędkości 100 km/h - w ciągu 9,5 s. Pojawienie się nazwy Abarth w oznaczeniu pojazdu wskazuje na jego dynamikę. Firma Abarth przystosowała silnik 77 kW (105) do wyższych osiągów. Silnik Abartha 125 przy nie zmienionej średnicy cylindrów -84 mm ma dłuższe o 18,5 mm skoki tłoków od silnika 77 kW (105 KM) wynoszące 90 mm. Większa jest pojemność skokowa tego silnika - 1995 cm3 i moc 90,5 kW (125 KM). Obie wersje silników 105 TC i 125 TC mają takie same rozwiązania konstrukcyjne, przede wszystkim dwa wałki rozrządu w głowicy napędzane paskiem zębatym. Ze względu na różną pojemność skokową tych jednostek różna jest pojemność miski olejowej; 4,8 i 5,7 l. Lepszą dynamikę ma oczywiście samochód z silnikiem przygotowanym przez Abartha: prędkośc maksymalna 190 km/h, a czas rozpędzania do 100 km/h - 8,7 s. Oprócz różnych wersji silnikowych, Ritmo ma trzy wersje skrzyń biegów, z czterema i pięcioma przełożeniami do jazdy w przód oraz skrzynię automatyczną. Automatyczne skrzynie nie są włoskim opracowaniem lecz kupowane od Volkswagena, który stosuje takie same skrzynie w samochodach Golf, Scirocco i Passat. W końcu 1982 r. dokonano również modyfikacji nadwozia samochodu Ritmo, zwłaszcza jego przedniej części. Zmieniono kształt otworów wlotu powietrza do silnika i do pomieszczenia osobowego.
Z przodu samochód otrzymał cztery reflektory oraz atrapę chłodnicy z pięcioma skośnymi jasnymi pasami, symbolizującymi pola dla czterech liter - FIAT. Samochód Fiat Ritmo zajmuje już od kilku lat ważną pozycję wśród różnych modeli fiatowskich. Jest wytwarzany w wielu egzemplarzach, w ciągu tylko jednego roku produkcyjnego 1979 r. Fiat wyprodukował 335000 sztuk tych samochodów, najwięcej spośród wszystkich modeli.
Fiat Ritmo był sprzedawany równiez pod nazwą Fiat Strada, głównie na rynkach anglojęzycznych.

Seat Ronda

Od momentu powstania (w 1950 r.) przez 30 lat hiszpańska firma Sociedad Espaniola de Automóviles de Turismo (w skrócie SEAT) wytwarzała samochody osobowe w oparciu o konstrukcje włoskiego FIAT-a. W 1981 roku współpraca z FIAT-em zaczęła się źle układać i rok później został przerwana, a firma SEAT zawarła porozumienie o współpracy z zachodnioniemieckim koncernem Volkswagen. Wieloletnie przejmowanie wzorów od Fiata spowodowało, że konstruktorzy hiszpańscy nie czuli się na siłach opracować samodzielnie nowy model samochodu. Dotychczas wykonywane prace ograniczały się do wprowadzenia niektórych elementów odróżniających hiszpańskie SEAT-y od włoskich wzorów **. Przez SEAT-a były wytwarzane następujące włoskie konstrukcje: Fiat 127, Fiat 128 Sport 3p, Fiat 131, Fiat 132, oraz w póżniejszym okresie Fiaty: Ritmo, Regata i Panda. (pod nazwami Seat: Ronada, Malaga i Marbella). Seat Ronda, różnił się od wzoru licencyjnego (Ritmo) detalami nadwozia m. in miał inne zderzaki, lapmy przednie i tylne. Pozatym Seaty miały silniki
1.2 l. i 1.5 pochodzące od Seata 128 Sport 3p. Seat Ronada był również wytwarzany z silnikiem Diesla o pojemności 1714 cm3 rozwijającym moc 55 KM, który nie różnił się od tego orgyinalnego zastosowanego w Ritmo. Prędkość maksymalna Seata Rondy (Fiata Ritmo) wyposażonego w silnik wysokoprężny wynosiła 144 km/h, a czas rozpędzania do 100 Km/h wynosił 18 s. Seat Ronda Crono był sportową wersja Seata. Miał on identyczy silnik jak Fiat Ritmo 125 Abarth TC. Z pojemności 1995 cm3 rozwijał on 120 KM mocy, który zapewniał pojazdowi dużą prędkość maksymalną - 190 km/h i krótki czas rozpędzania do prędkości 100 km/h - w ciągu 8,7 s. Seat Ronada posłużył konstruktorom hiszpańskim jako bazowa konstrukcja Seata Ibizy I, wprowadzonego do produkcji w 1984 r.do którego budowy wykorzystano elementy z Rondy i Ritmo.

* - Prędkość maksymalna Ritmo 60 z silnikiem 1.1 l. wynosiła 145 km/h, a 100 km/h osiągał po 16 s., prędkość maksymalna Ritmo 75 z silnikiem 1.5 l. wynosiła 152 km/h (z aut. skrzynią) (158 km/h), a 100 km/h osiągał po 14 s.

** - Fragment artykułu Zdzisława Podbielskiego "Poznajemy samochody SEAT-Ibiza" z czasopisma Młody Technik nr. 2/1989

Fiat Ritmo w pierwszej wersji produkcyjnej produkowany był od 1978 do 1982 r. miał charakterystyczną przednią część nadwozia.

Fiat Ritmo był następcą Fiata 128 (Zastavy 1100), różnił się od pierwowzoru awagardowym nadwoziem zaprojektowanym przez firmę stylistyczną Bertone.

Fiat Ritmo był pierwszym samochodem w historii koncernu Fiat wytwarzanym od początku do końca przez roboty przemysłowe.

Fiat Ritmo był wytwarzany również jako kabriolet. Nadwozie Cabrio dla Fiata zaprojektowała firm stylistyczna Bertone, które zostało pokazane po raz pierwszy w 1981 r. na salonie Motorshow we Frankfurcie.

Wnętrze Fiata Ritmo w pierwszej wersji produkcyjnej 1978-1982 r.

Fiat Ritmo 105 (125) Abarth TC - sportowa wersja Ritmo, posiadała silnik którego konstrukcja wywodzi się od Fiata 131. Był to silnik z dwoma wałkami rozrządu w głowicy. Fiat Ritmo 105 (125) TC został pokazany po raz pierwszy w 1981 r. na salonie Motorshow we Frankfurcie. W lipcu 1983 r. trafił do sprzedaży Fiat Ritmo 130 Abarth TC bazujący na silniku 125 TC. Z silnikiem 130 konnym Ritmo 130 TC osiągało 100 km/h po 7,7 s

Sportowy charakter Fiata Ritmo 105 (125) AbarthTC nadawały felgi ze stopów lekkich, oraz spoilery: jeden wkomponowany w przedni zderzak, drugi natomiast okalał tylną szybę na tylnej klapie.

Deska rozdzielcza Fiata Ritmo 105 (125) Abarth TC

Wnętrze Fiata Ritmo 105 (125) Abarth TC

Fiat Ritmo Nuova, model z 1983 r., ze zmodernizowaną przedną cześcią nadwozia, stracił swój niepowtarzalny awangardowy charakter.

Deska rozdzielcza Fiata Ritmo produkowanego od 1982 r.

Charakterystycznymi cechami nadwozia Ritmo są: stromo, klinowo opadający przód oraz wykonane z tworzywa sztucznego zderzaki przedni i tylny. Trudno mówić, że są to tylko zderzaki, gdyż jednolity element przedni tworzy jednocześnie zderzak, spoiler pod zderzakiem, wlot powietrza do chłodnicy, obudowę reflektorów, gniazda kierunkowskazów oraz osłonę naroży błotników. Podobną rolę spełnia tylny element plastikowy, obejmujący w jedna całość ze zderzakiem także zespolone lampy tylne, tablice rejestracyjną i naroża aż do wnęk kół jezdnych. Oryginalny kształt mają okrągłe klamki drzwi, a także tarcze kół jezdnych.

Różne wersje Ritmo były róznie wyposażnone. Na zdjęciach są widoczne niektóre opcje. Regulowana wysokość kolumny kierownicy, obrotomierz w miejscu gdzie w uboższych wersjach znajdował się zegar, czy też tzw. "Check-kontrol" czyli kontrolki świetlne rozmieszczone wokół narysowanego schematycznie pojazdu, wskazujące niesprawność swiateł zewnetrznych, zbyt mały poziom oleju w silniku i inne.

Fiat Ritmo 1.3 miał do wyboru manualną 5-biegową skrzynie biegów (70 Super), lub 3-stopnoiwą skrzynię automatyczną (70).

Komfortowa odmiana Fiat Ritmo CL posiadała dwuczęściowe tylne siedzenie. Zależnie od potrzeby można było składać lewą lub prawą część siedzenia, pozostawiając z tyłu jedno miejsce siedzące.

Pojemność bagażnika Fiata Ritmo była identyczna jak pojemność bagażnika Fiata 128 (Zastavy 1100) - wynosiła ona 370 l.

Seat Ronda model z 1982 r. Seaty miały silniki o pojemności odpowiednio 1193 cm3, oraz 1461 cm3 dające odpowiednio 63 KM i 85 KM mocy, pozwalające rozpędzić samochód do 148 i 166 km/h. Przyspieszenie od 0..100 km/h 14,6 s (1.2 l.), 11,4 s (1.5 l.)

Seat Ronda Crono - sportowa wersja Seata, miała identyczy silnik jak Fiat Ritmo 125 Abarth TC (1995 cm3 (120 KM)), którego konstrukcja wywodziła się od Fiata 131.